سقوط رایش سوم
دوشنبه، ۸ اردیبهشت ۱۴۰۴
سقوط رایش سوم:
۱۹ اردیبهشت‌ماه ۱۳۲۴ خورشیدی
برابر با ۹ می ۱۹۴۵ میلادی
تسلیم آلمان
در روز ۲۹ آوریل سال ۱۹۴۵ پس از درگذشت پیشوای آلمان، ژنرال اس‌اس کارل ولف سند تسلیم را در کاخ کازرتا از طرف ژنرال فون ویتینگف امضاء کرد. برای امضای این سند، مذاکرات محرمانۀ زیادی صورت گرفت و سند تسلیم نیروهای آلمانی به امضاء رسید. پس از امضاءشدن سند تسلیم، سوظن‌های زیادی از سوی قوای شوروی متوجه این توافق شد درصورتی‌که اتحاد جماهیر شوروی سعی در رسیدن به یک طرح صلح جداگانه را داشت. در سندی که کارل ولف امضای آن را انجام داد، آتش‌بس و تسلیم همۀ نیروهای تحت فرمان ویتینگف در ساعت ۲ بعدازظهر روز ۲ مه ۱۹۴۵ میلادی پذیرفته شد.
بااینکه توافق‌های لازم در تاریخ ۲۲ نوامبر سال ۱۹۴۹ صورت گرفتند بازهم آمریکا درخواست آلمان مبنی بر خروج از حالت جنگی را به دلایل حقوقی نپذیرفت، ولی دولت آمریکا سعی کرد تا جای ممکن برای این درخواست انعطاف نشان دهد. ایالات متحده قصد داشت برای حفظ منافع قانونی خودش حضور نیروهای آمریکایی را در بخش غربی آلمان توجیه کند. نهایتاً در اوایل سال ۱۹۵۵ آلمان از حالت جنگی خارج شد. این تاریخ را روز پیروزی در اروپا می‌نامند و در آن برنارد لامونتگومری به سربازانش اعلام کرد که ما در جنگ آلمان پیروز شدیم، اما الان وقت آن رسیده است كه به صلح دست پیدا کنیم.
تسلیم نیروهای آلمانی در برلین
بعد از اینکه اختلافات بین کارل ولف و آلبرت کسلرینگ به پایان رسید در ساعات اولیۀ روز ۲ مه ۱۹۴۵ تمام نیروهای ایتالیایی و اتریشی بدون هیچ شرطی باید خود را به ژنرال بریتانیایی هارولد الکساندر معرفی می‌کردند. در ۲ مه ۱۹۴۵ میلادی نیروهای آلمانی نبرد را با متفقین به پایان رساندند، ژنرال هلموت وایدلینگ مسئولیت دفاع از شهر برلین را برعهده گرفته بود و در پایان ناچار به تسلیم شهر به ارتش سرخ شد. دقیقاً در همین روز بود که فرماندهان دو ارتش از ارتش ویستولا در شمال برلین (ژنرال کورت فون تیپلس‌کیرش فرمانده ارتش بیست‌ویکم و ژنرال هاسو فون مانتویفل فرمانده ارتش سوم زرهی آلمان) خود را تسلیم قوای متفقین کردند.
همچنین باور بر این است که مارتین بورمان، یکی از اعضای برجستۀ حکومت رایش سوم و معاون و جانشین آدولف هیتلر، در ۲ ماه مه ۱۹۴۵ بعد از درگیری با گشت ارتش سرخ شوروی درگذشت. آرتور آکسمان که از ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۵ ریاست سازمان جوانان هیتلری را برعهده داشت، شخصاً شاهد این اتفاق در نزدیکی ایستگاه راه‌آهن لهرتر در برلین بود.
تسلیم نیروهای آلمانی در شمال غرب آلمان و دانمارک و هلند
فیلد مارشال بریتانیایی، برنارد مونتگومری، تسلیم بی‌قیدوشرط دریابد هانس‌ـ‌گئورگ فون فریدبورگ و ژنرال ابهارد کینزل را پذیرفت و در پی آن، همۀ نیروهای آلمانی در هلند و شمال غربی آلمان ازجمله جزایر فریسی و هولگولند و تمام جزایر دیگر در شلسویگ-هولشتاین و در دانمارک اجازۀ درگیری نداشتند. در ۵ مه ۱۹۴۵ میلادی، ژنرال کارل دونیتس دستور توقف عملیات تمام زیردریایی‌های او-بوت را اعلام کرد و از تمام این نیروهای زیردریایی خواست که به پایگاه خود برگردند. همین طور در ساعت ۱۶ یوهانس بلاسکوویتس فرمانده کل قوا در هلند در حضور پرنس برنهارد تمام قوای هلندی را تسلیم ژنرال کانادایی چارلز فاکس در شهر واخنینگن کرد.
بااینکه در ماه مه ۱۹۴۵ دستورهایی مبنی بر تسلیم بی‌قیدوشرط ابلاغ شده بود، برخی از ژنرال‌های آلمانی قصد نداشتند نیروهای خود را تسلیم قوای شوروی کنند و در مقابل ارتش سرخ، با تمام نیرو از خودشان مقاومت نشان می‌دادند. نهایتاً در ۸ مه، تمام پرسنل نیروهای مسلح آلمان موظف بودند که دست از مقاومت بردارند و همراه با تمام تسلیحات و تجهیزات تسلیم نیروهای متفقین شوند. بااین‌حال، بیشتر نیروهای ارتش سرخ با مقاومت ژنرال‌های آلمانی در برخی از جبهه‌ها روبه‌رو می‌شدند. لوتار رندولیک، ژنرال اتریشی‌تبار، تسلیم آلمان را به‌عنوان تبلیغات شوروی می‌دانست و همچنان به مقاومت و عقب‌نشینی نیروهای خود به سمت غرب ادامه داد.
در ۷ مه ژنرال آلفرد یودل، که سرپرستی ستاد عملیاتی فرماندهی عالی نیروهای مسلح آلمان را برعهده داشت، سند تسلیم بی‌قیدوشرط آلمان را امضاء کرد. این سند از سوی رئیس ستاد عملیاتی فرماندهی عالی یودل و ازطرف انگلیس و آمریکا رئیس ستاد کل نیروهای اعزامی متفقین ژنرال والتر بدل اسمیت و به نمایندگی از اتحاد جماهیر شوروی، فرماندهی عالی شوروی سرلشکر ایوان سوسلوپاروف، تنظیم شد. سوسلوپاروف اختیارات لازم برای امضای این سند را نداشت و مسکو نیز مقدماتی را برای ارائۀ دستورالعمل‌های لازم فراهم نکرده بود.
سوسلوپاروف مجبور شد با مسئولیت خودش این سند را امضاء کند؛ زیرا کنارگذاشتن چنین سندی بدون امضای شوروی ممکن نبود. پس از تنظیم سند، طرف آلمانی می‌خواست شرایط را به سود مردم آلمان پیش ببرد که با مخالفت آیزنهاور روبه‌رو شد. آیزنهاور تهدید کرد که اگر شرایط به نفع متفقین نباشد، اجازۀ ورود کامل نیروهای آلمانی به منطقۀ آمریکایی‌ها را نمی‌دهد. در واقع، این تصمیم برخلاف ارادۀ رهبری سیاسی آمریکا بود.
بعد از تسلیم آلمان در کنفرانس یالتا متفقین دور هم جمع شدند تا تصمیمات لازم برای جلوگیری از تکرار اتفاقات بعد از جنگ جهانی اول را بگیرند. با حملۀ همه‌جانبۀ قوای متفقین به آلمان، خانۀ میلیون‌ها غیرنظامی ویران شده بود و میلیون‌ها نفر از مردم آلمان مجبور شدند به لهستان و پروس مهاجرت کنند. در وضعیت وخیم آلمان، متفقین به این نتیجه رسیدند که باید انتقال قدرت در مسالمت‌آمیزترین شکل انجام گیرد. این تصمیم سبب گردید که آلمان به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شود.
رویکرد ژوزف استالین به سند تسلیم آلمان
استالین درمورد نحوۀ شکل‌گیری توافق‌ها صحبتی نکرد، ولی این سند را هم به رسمیت نمی‌شناخت. او اصرار داشت که تنظیم این سند باید با حضور فرماندهان عالی همۀ كشورهای ضد متحدین صورت پذیرد. بعد از این، متفقین پذیرفتند که یک مراسم مجدد برای امضای قانونی سند تسلیم آلمان برگزار شود. این سند در شهر برلین در شهرک كارلس هورست که در زمان جنگ مقر اصلی ارتش پنجم ضربتی آلمان بود امضاء شد.
حضور هیئت نمایندگی آلمان (چپ) و هیئت نمایندگی متفقین شامل اتحاد جماهیر شوروی (راست) در مراسم تسلیم آلمان، کازرتای ایتالیا
صفحۀ اول نشریه‌ای که تسلیم آلمان را اعلام می‌کند
مناطق تحت کنترل نیروهای محور در انتهای جنگ به رنگ خاکستری نشان داده شده‌اند
مردم برای شنیدن سخنرانی پیروزی وینستون چرچیل جمع شدند، ۸ مه ۱۹۴۵ میلادی
مواضع نهایی متفقین، مه ۱۹۴۵
مواضع نهایی متفقین، مه ۱۹۴۵
دستگیری دولت آلمان به دست اشغالگران بریتانیایی. دریاسالار کارل دونیتز، در کنار ژنرال آلفرد یودل با لباس فرم و آلبرت اشپر با لباس غیرنظامی، فلنسبورگ، ۲۳ مه ۱۹۴۵
مرز اودرـ‌نایسه
مناطق تحت اشغال متفقین پس از جنگ: اتحاد جماهیر شوروی در منطقه (قرمز)، خط مرزی درونی آلمان (خط سیاه ضخیم) و مناطقی که نیروهای انگلیسی و آمریکایی در ژوئیۀ سال ۱۹۴۵ عقب‌نشینی کردند (بنفش)